Ինվարիանտ 1. Երեխայի բնույթը ճիշտ այնպիսին է, ինչպիսին մեծինն է:
Ինվարիանտ 2. Մարդու բարձր հասակն ամենևին շրջապատի նկատմամբ նրա առավելության մասին չի վկայում:
Ինվարիանտ 3. Դպրոցում երեխայի վարքը նրա հոգեական խառնվածքից և առողջական վիճակից է կախված:
Ինվարիանտ 4. Ոչ ոք այդ թվում և երեխան ինրպես և մեծահասակը չի սիրում, որիրեն հրամայում են:
Ինչպես ասել է Ժան Ժակ Ռուսոն ՝ «Երեխաներն ունեն տեսնելու, մտածելու և զգալու իրենց սեփական ձևը, և չկա ավելի անմիտ բան, քան ցանկությունը՝ փոխարինել այն մերով»։ Երեխային պետք է ցուցաբերել մեծագույն հարգանք, քանի որ նրանք աշխարհը ճանաչում զարգանում ու աճում են մարդկանց հետ շփվելով: Ըստ իս երեխայի հետ առաջին հերթին պետք է լինել մաքսիմալ անկեղծ, հարգալից, թույլ տալ երեխային զարգանալ, աճել, ինքնադրսևորվել: Երեխան պետք է իմանա, որ նա կարող է ճանաչել աշխարհը, ինչ- որ նոր բացահայտում անել: Երեխան դրանից պետք է հաճույք ստանա:
Իմ մասնագիտության մեջ շատ կարևոր ձեռքբերում եմ համարում այն, որ երեխաների հետ շփումը՝ հատկապես հատուկ կարիքով գրեթե միշտ հաջողությամբ է ավարտվում, քանի որ այն չի սկսվում ուսուցիչ — սովորող սկզբունքով, այլ որպես ընկերներ: Ըստ իս դա շատ կարևոր ձեռքբերում է, քանի որ երեխաները շատ զգայուն են, նրաց հետ պետք է խոսել հոգեբանորեն ճիշտ, խոսել իրենց նախընտրելի թեմաներով, վստահություն ներշնչել իմ անձի նկատմամբ, որպեսզի հետո համագործակցությունը հաջողված լինի: Պետք է առաջին հերթին երեխային ընկեր լինել, հետո նոր ուսուցիչ:
Ինվարիանտ 5. Ոչ ոք չի սիրում ըստ հրամանի շարք կանգնել, որովհետև դա նշանակում է կրավորաբար ուրիշի հրամանին ենթարկվել:
Ինվրիանտ 6. Մահակի սպառնալիքով աշխատել մարդը չի սիրում, անգամ եթե աշխատանքն ինքնին տհաճ չէ. հենց հարկադրելն է դիմադրություն առաջացնում:
Ամենևին պետք չէ որևէ մեկին սպառնալ կամ ենթարկել մեզ, հատկապես երեխաներին, անհրաժեշտ է հանգիստ և խաղաղ կերպով երեխային ներկայացնել տվյալ կանոնները կամ աշխաանքը::
Ինվարիանտ 7. Յուրաքաչյուր մարդ գերադասում է ինքն ընտրել իր աշխատանքը, նույնիսկ եթե այդ ընտրությունը իրեն ձեռնտու չէ:
Ինվարիանտ 8. Ոչ ոք չի սիրում աշխատանք անելու աննպատակ գործառույյթ իրականացնել, այսինքն՝ անել գործողություններ և ենթարկվել մտահաղացումների, որոնք իրեն օտար են ու անհասկանալի:
Յուրաքաչյուր անհատ իրավունք ունի ինքն ընտրել իր շխատանքը, և պետք է այդ ընտրությունը հարգել:
Ինվարիանտ 9. Անհրաժեշտ է ձգտել նրան, որ աշխաանքը մոտիվացված դառնա:
Այո՛ շատ կարևոր է, որպեսզի աշխատանքը դառնա մոտիվացված, քանի որ այդ դեպքում այն սիրով կիրականացվի:
Ինվարիանտ 10. Անհրաժեշտ է վերջ դնել սխոլաստիկային:
Ես համաձայն եմ այս ինվարիանտի հետ, քանի որ այն դպրոցից դուրս ոչ մի արժեք չունի և կարող է նույնիսկ բացասական ազդեցություն ունենալ:
Ինվարիանտ 10 ա. Յուրաքանչյուր մարդ ձգում է հաջողության: Անհաջողությունն արգելակում է աշխատանքը և զրկում ոգևորությունից:
Համաձայն եմ այս ինվաիրանտի հետ, պետք է միշտ աջակցել երեխային հասնելու հաջողության:
Ինվարիանտ 10բ. Ոչ թե խաղը, այլ աշխատանքն է երեխայի բնական զբաղմունքը:
Համամիտ չեմ այս ինվարիանտի հետ, քանի որ երեխայի առաջատար գործունեությունը խաղն է: Խաղը էական նշանակություն ունի երեխայի մտավոր, ֆիզիկական, սոցիալական և էմոցիոնալ զարգացման համար:
Ինվարիանտ 11. Ո՛չ հսկումն է գիտելիքների յուրացման առավել արդյունավետ ճանապարհ, ո՛չ բացատրությունը և ո՛չ ցուցադրությունը, որ ավանդական դպրոցի հիմնական գործելաձևերն են կազմում, այլ փորձարարական որոնումը ՝ իմացության համակողմանի և բնական մեթոդը:
Այո՛ համամիտ եմ, քանի որ փորձարարական որոնման վրա հիմնված ուսուցման շնորհիվ երեխան գրեթե միշտ փնտրտուքների մեջ է լինում , որը ունի մի շարք դրական կողմեր։
Ինվարիանտ 12. Հիշողությունը, որին դպրոցն այնքան մեծ կարևորություն է տալիս, մեծ արժեք ունի այն դեպքում, եթե միացած է փորձարարական որոնման գործընթացին:
Այո՛ համամիտ եմ, քանի որ եթե հիշողությանը հիմքը փորձարարական որոնման գործընթացի արդյունքն է , ապա այն արժեքավոր է։
Ինվարիանտ 13 Գիտելիքները ձեռք են բերվում փորձի ճանապարհով, այլ ոչ թե, ինչպես հաճախ մտածում են, օրենքների և կանոնների ուսումնասիրությամբ:
Այո՛ համամիտ եմ, քանի որ օրենքներից և կանոններից շատ ավելի կարևոր է գիտելիք ձեռք բերել փորձի միջոցով։ Ինչքան էլ կարևոր է տեսականը, գործնականը առավել արդյունավետ է։
Ինվարիանտ 14. Հակառակ սխոլաստիկայի դրույթներին՝ մտածողությունը մտածելու՝ ոչ թե կարծես մեկուսի և փակ շրջանում անջատ գործող, այլ մարդու մյուս հատկությունների հետ սերտ համագործակցող կարողությունն:
Մտածողությունը բնածին չէ, այն անընդհատ զարգանում է: Ուստի երեխային պետք է հնարավորություն տալ մտածել, զարգանալ, աճել և սեփական մտքերն արտահայտել:
Ինվարիանտ 15. Ավանդական դպրոցը զարգացնում է իրական կյանքի պահանջներից հեռու, վերացական մտածողության ունակություններ:
Ավանդական դպրոցը տանում է դեպի լճացում: Ուստի հարկավոր էբազմազանություն, որպեսզի երեխան դառնա ստեղծագործ: Դպրոցը պետք է դաստիարակի բազմակողմանի զարգացած մարդ:
Ինվարիանտ 16. Երեխան չի սիրում ex cathedra3 բացատրություններ լսել:
Ըստ իս անհրաժեշտ է դասը անցկացնել փորձի վրա հիմնված մեթոդներով, որն էլ կառաջացնի մոտիվացիա՝ աշխատելու:
Ինվարիանտ 17. Երեխան այն աշխատանքից չի հոգնում, որն իր գործառնական (ֆունկցիոնալ) կենսական պահանջմունքներին է համապատասխանում:
Ելնելով իմ մասնագիտական առանձնահատկություններից՝ երեխայի հետ աշխատանքս կազմակերպում եմ այնպես, որ այն երեխայիիին հետաքրքիր լինի և առաջացնի մոտիվացիա աշխատելու:
Ինվարիանտ 18. Ոչ ոք՝ ո՛չ երեխան, ո՛չ մեծերը չեն սիրում հսկողություն և պատիժ, որը հաճախ ընկալվում է որպես արժանապատվության ոտնահարում, մանավանդ եթե արվում է հրապարակավ:
Ըստ իս պատիժը վատագույն մեթոդ է որևէ խնդրի լուծման համար՝ հատկապես երեխաների հետ աշխատելիս , քանի որ նրանք չափազանց զգայուն են։ Անհրաժեշտ է առանձին զրույց ունենալ երեխայի հետ ՝ տվյալ խնդրի վերաբերյալ, բացատրել երեխային իր սխալը և մշակել մեթոդներ, որոնց իրագործման արդյունքում չեն առաջանա այդպիսի խնդիրներ։
Ինվարիանտ 19. Առաջադիմության գնահատանիշ դնելը և աշակերտներին որակավորելը սկզբունքորեն սխալ են:
Ըստ իս գնահատումը որևէ կերպ չի խթանում ուսումը, ընդհակառակը ՝ խոչընդոտներ է հարուցում։
Ինվարիանտ 20. Անհրաժեշտ է հնարավորինս քիչ խոսել:
Կարևոր է քիչ խոսել և շատ գործել:
Ինվարիանտ 21. Երեխան չի սիրում աշխատանք «հոտում», որտեղ յուրաքանչյուր անհատ պիտի ենթարկվի «հովվին»: Նա սիրում է անհատական աշխատանքը կամ էլ աշխատանք կոլեկտիվում, որտեղ իշխում է համագործակցության ոգին:
Կարևոր է թե՛ անհատական և թե՛ կոլեկտիվ աշխատանքում լինի համագործակցություն, որն էլ հիմնված կլինի հավասարության վրա։
Ինվարիանտ 23 Պատիժը միշտ սխալ է: Այն ստորացուցիչ է բոլորի համար և երբեք չի հասնում ցանկալի նպատակին: Դա ամենածայրահեղ միջոցն է:
Ըստ իս պատիժը վատագույն մեթոդ է որևէ խնդրի լուծման համար՝ հատկապես երեխաների հետ աշխատելիս , քանի որ նրանք չափազանց զգայուն են։ Անհրաժեշտ է առանձին զրույց ունենալ երեխայի հետ ՝ տվյալ խնդրի վերաբերյալ, բացատրել երեխային իր սխալը և մշակել մեթոդներ, որոնց իրագործման արդյունքում չեն առաջանա այդպիսի խնդիրներ։
Ինվարիանտ 24. Դպրոցի նոր կյանքը կառուցվում է համերաշխության սկզբունքով, այսինքն՝ աշակերտներին ուսուցիչների հետ հավասարապես դպրոցի կյանքի և գործունեության ղեկավարման իրավունք է տրվում:
Այո՛ համամիտ եմ, դասարանում պետք է կազմակերպել ուսուցիչ — աշակերտ համագործակցություն, որը հիմնված կլինի հավասարության վրա:
Իվարիանտ 25 Դասարանի գերխտությունը միշտ էլ մանկավարժական վրիպում է:
Ըստ իս դասարանում սովորողների քանակը չպետք է գերազանցի 20-ը: Անհրաժեշտ է աշխատել որակի վրա:
Ինվարիանտ 26. Խոշոր դպրոցական համալիրների (կոմբինատների) ժամանակակից հայեցակարգը հանգեցնում է ինչպես ուսուցիչների, այնպես էլ աշակերտների անանունությանը. այդ հայեցակարգը սխալական է և խոչընդոտ մեր նպատակների իրականացման ճանապարհին:
Անհրաժեշտ է, որ յուրաքանչյուր սովորող ստանա լիարժեք կրթություն, արդյունավետ աշխատելու հնարավորություն:
Ինվարիանտ 27.Ապագայում հասարակության ժողովրդավարացումը նախապատրաստվում է դպրոցի ժողովրդավարացմամբ. ավտորիտար դպրոցը չի կարող ժողովրդավարական հասարակության ապագա քաղաքացիներ ձևավորել։
Այո՛, անհրաժեշտ է դպրոցում ժողովրդավարություն հաստատել:
Ինվարիանտ 28. Դաստիարակության հիմքում անհատի արժանապատվությունն է։ Ուսուցչի և աշակերտի փոխադարձ հարգանքը դպրոցի նորացման գլխավոր պայմաններից մեկն է։ Մանկավարժը պետք է երեխայի հետ վարվի այնպես, ինչպես կուզենա որ վարվեն իր հետ։
Յուրաքանչյուր մարդ պետք է դիմացին հետ վարվի այնպես, ինչպես կցանկանա, որ իր հետ վարվեն: Նույն սկզբունքով պետք է առաջնորդվեն նաև ուսուցիչները՝ երխաների հետ աշխատելիս:
Ինվարիանտ 29. Սոցիալական և քաղաքական ռեակցիաների բաղկացուցիչ մաս կազմող մանկավարժական ռեակցիան հակադրվում է առաջադիմական բարեփոխումներին։
Կարևոր է հաղթահարել ցանկացած դիմադրություն:
Իվարիանտ 30. Վերջին ինվարիանտը, որը հաստատում է մեր փնտրտուքների անհրաժեշտությունը և արդարաացնում մեր գործունեությունը, լավատեսական հավատն է կյանք հանդեպ:
Պետք է լինել ակտիվ, ստեղծագործ և շատ սիրել մեր աշխատանքը:
Նունե Ռաֆայելյանի բլոգ 